ALES

Sınavlar artık eğitim süreci ve meslek edinmenin bir çok aşamasında sık tekrarlanan ölçme değerlendirme şeklidir. Gerekçesi ne olursa olsun sınav kelime itibarıyla insanları gerer, strese sokar, belirsizlik başlar, heyecan başlar. İlköğretimde öğrenci 6. sınıfa geldiğinde sınav maratonuna girer. Okula başladığından beri duyduğu SBS sınavı vardır. Eğitim sistemimiz ve sınav sistemimizin sık değişken olması nedeniyle, minicik çocuklarımız sınav sendromunu fazlasıyla yaşamaya başlarlar. 6.,7. ve 8. sınıflarda girdikleri SBS sonucuna göre Fen Liseleri, kolejler ve  Anadolu Liselerine yerleştirilirler. Seçilmiş öğrencilerin girdikleri okullara giremeyenlerde normal lise eğitimini alırlar. Ancak geçen yıl hemen hemen bütün liselerin isimlerinin önlerine Anadolu  getirildi ve eski Anadolu Liselerine giden öğrencilerin ayrıcalıkları az da olsa gölgelendi gibi.

Çocuklarımız SBS stresini üzerlerinden attıktan sonra karşılarında dağ gibi görünen bu defa da YGS ve LYS  çıkıyor. 9, 10 ve 11. Sınıflarda dersane, okul ve özel öğretmenler arasında koşturan büyüme çağındaki çocuklarımız büyük çaba içerisinde ve endişeli günlerle sınav gününü bulurlar. Bir kısmı hayalini gerçekleştirir, istediği fakülteye gider ve mezun olur.  Meslek hayatına başlayacağı zaman bu defa da karşısına KPSS sınavı çıkar. Mesleğini edinmiş ancak göreve başlayabilmesi için KPSS sınavında alan ile ilgili değişen puanları almak zorundadır. Bazı alanlarda 70 puan ile atama yapılırken, bazı alanlarda eleman çokluğu nedeniyle ancak 90 puan ile atama yapılabilmektedir. Dolayısıyla Üniversite mezunu olarak işsizler ordusuna dahil azımsanmayacak sayıda genç vardır.

Neredeyse şu an en kolay iş  yeni açılan Üniversiteler sayesinde akademisyen olarak göreve başlama sayesinde bulunabilmektedir. Batıdaki ya da yerleşik üniversitelerde eleman alımında kadro sıkıntısı yaşanırken, yeni üniversitelerde ekmek kapısı açılmaktadır. Üniversitelerde yüksek lisans, doktora yapabilmek; öğretim görevlisi, araştırma görevlisi, okutman, uzman olarak görev alabilmek için yine adı ALES (Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı) olan bir sınav  var. Yüksek lisans başvurularında bazı üniversiteler yurtdışında da geçerliği olan GRE sınav sonucu veya her zaman geçerli olan ALES sonucunu istenmektedir. Üniversite ve enstitülerin farklı değerlendirme kriterleri olsa da yüksek lisans sınavına alınan öğrencinin ALES puanı yüksek ise sınava bir bakıma şanslı girmektedir.  ALES sınav sonucu, diploma notu, mülâkat ya da yerine yapılacak bilim sınavı sonuçları dâhil edilerek bir puanlama oluşturulur.  Sınava bir lisans programından mezun olmuş ya da olabilecek durumda bulunanlar, yurtdışında  lisans eğitimini yapıp da denklik belgesi alanlar müracaat edebilirler. Yükseköğretim kurumlarında öğretim elemanı olarak çalışmak için lisansüstü öğretimi yapmak amacıyla yurtdışına gönderilecek elemanların seçiminde yine bu sınav sonucu kullanılmaktadır. Ancak kendi imkanları ile yurtdışında lisansüstü öğrenim göreceklerin bu sınava girme zorunluluğu yoktur.

180 dakika ile ölçülen genel yetenek ve tabiî ki bilgiye dayalı sınavda Sayısal 1 ve Sayısal 2 testleri  adayların sayısal ve mantıksal becerilerine yönelik sorulardan oluşmaktadır. Sözel testleri ise sözel akıl yürütme mantığını ölçmeye yönelik sorular içermektedir. ALES akademisyenliğe girişte not baremini %55-70 oranında etkiliyordu. Lisans not ortalamasının da 65 olma zorunluluğu, bazı durumlarda  İngilizce (ÜDS veya KPDS) dil notu belli bir seviyede istenmekteydi. Sistem kısmen değişti. Bence doğru olan da son şekliydi. Yani;  ALES notu baremin %30 lara düşürülmüş, lisans mezuniyet notunun ağırlığının %15 den %30 gibi bir orana çıkarılmış haliydi. 4 yılın ortalaması göz ardı edilemeyecek kadar büyük emeklerin sonucudur ve pasta diliminde payın büyük olması gerekiyor diye düşünüyorum.  Bu sınav sonucunun geçerliliği 2 yıl ? Son sınıf öğrencilerimiz artık ALES  ve KPSS ye hazırlanmaktan yıl içi ödevlerini geçiştirmeye çalışmaktadırlar.

24. Nisan Pazar günü bahar dönemi yapılacak ALES sınavında umarım sonradan şaibeli yorumlar yapılmaz. Sınava girecek adaylara şimdiden başarılar dilerim.