DAP ÜZERİNE BAZI ANILAR

Sık duymaya alışık olduğumuz  Güneydoğu Anadolu Projesi GAP’dan sonra DAP anılmaya başlandı. DAP (Doğu Anadolu Projesi) 1998-2000 yılları arasında Kalkınma Bakanlığı (o dönemler adı Devlet Planlama Teşkilatı idi) tarafından desteklenen bir bölgesel kalkınma projesidir. Bu proje Fırat, Atatürk, İnönü, Yüzüncü Yıl ve Kafkas Üniversitelerinin aralarında oluşturdukları konsorsiyum aracılığı ile yürütülmüştü.

Projenin genel koordinatörü Fırat Üniversitesi’nin o zamanki rektörü Prof. Dr. Eyüp G. İsbir idi. 9 Mart 1998 tarihinde DPT’de yapılan toplantı ile çalışılacak sektörlerin üniversitelere dağıtımı yapılmıştı. Profesyonel çalışma gerektirecek bu projede öncelikle örgüt şemasının belirlenmesi gerekliliğinden yola çıkılmıştı.  Yapılanma sırasıyla şöyle gelişmişti. DAP Yürütme Kurulu, Genel Koordinatör, Üniversite Koordinatörler Kurulu, Üniversite Koordinatörleri, Proje Yürütücüleri. Bu birimler altında çalışan öğretim elemanları vardı.

Öncelikle hedeflerin belirlenmesi gerekiyordu. Doğu Anadolu elbette geri kalmış ya da kalkınmakta olan kentleri içinde alıyordu. Nereden başlanmalıydı? Hedefler belirlendi. Şöyle ki; Sosyal Hedefler, ekonomik hedefler, çevresel hedefler, mekânsal hedefler. Bu hedefler içlerinde eğitim, sağlık, tarım, sanayii, madencilik, ulaştırma ve haberleşme başlığı altında çalışma grupları oluşturuldu. Bu çalışmalar içerisinde fizibilite çalışmaları da yer almıştı. Örneğin; Elazığ için kayak turizmi, mermer üretimi, salça, konsantre meyve suyu konularına önem verilmesi gerektiğine karar verilmişti. Projede üniversitelerde görev dağılımı yapılmıştı. Ben de bu projede görev almıştım. O nedenle DAP projesinin doğuşunu ve büyüme sürecini çok iyi biliyorum. Yoğun çalışma ile birlikte acı tatlı anılarımız da olmuştu.

Fırat Üniversitesinin o zamanki dönemin rektörü Prof. Dr. Eyüp G. İsbir DAP Genel Koordinatörü idi. Prof. Dr. Asaf Varol DAP Fırat Üniversitesi Koordinatörü olarak görev yapıyor görünse de diğer dört üniversiteden gelen veriler Fırat Üniversitesi’nde toplanıyor, düzenlemeyi Varol yapıyordu. Fırat Üniversitesi’nin sorumluluğu ve yükü ağırdı. Eşimin bu projede beyin kısmında çalışması benim ayrıca konulara daha çok yakın olmam demekti.

 DAP toplantılarından birisi çok kötü bir havanın olduğu, Doğu Anadolu Bölgesinin birçok ilde yolların kapalı olduğu bir tarihte Muş’ta yapılmıştı. O sıkıntılı geceyi unutmam mümkün mü? Rektörümüz, eşim ve diğer uzmanlar Muş’a toplantı için karayolu ile gitmişlerdi. Dönüş yolunda olduklarını ben ve rektörümüzün eşi biliyorduk ancak, saatler saatleri kovaladı. Yolcularımız gelmiyor, cep telefonları çekmiyordu. Biz iki hanım arasında telefon zinciri bütün gece devam etti, endişe ötesi korkulu bekleyişimiz başladı.  Yolda bir kaza olduğu ve yoların kapandığı haberi gelince panikledik. Ancak saatler sonra İl Emniyet Müdürümüzden aldığımız haber bizi hem rahatlattı hem de üzdü tabii ki.  Yolda kaza olmuş, yol kapalı o nedenle trafik akışı durmuştu. Emniyet müdürü “hocalarımızdan haber aldık” diye bizi aramıştı.

Van’da yapılan toplantıya katılmıştım. Konferans salonunu uzmanlar doldurmuştu. İlginin bu kadar fazla olması insanın daha çok işe sarılmasına vesile oluyordu. Son gün de çevreyi tanımak için geziye ayrılması, doğuya ön yargılı bakan batı illerinden gelen katılımcıların bu yöreleri tanımaları için isabetli bir karar olmuştu. Doğal güzellik, doğu insanın sıcakkanlılığı, misafirperverliği ne güzel iz bırakmıştı. Akdamar adası hakkındaki bilgiler tarih kitaplarında kalmayarak bizzat ziyaret edilmişti.

Oradaki programa şimdiki Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz ve yine şimdiki Denizcilik, Ulaştırma ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan o tarihlerde DPT’dan katıldıklarını çok iyi hatırlıyorum.

Bir başka toplantı İnönü Üniversitesi ev sahipliğinde gerçekleşmişti. Malatya’daki toplantıya Erzincan, Malatya ve Tunceli illerinin valileri,  Bayburt, Elazığ, Bingöl ve Gümüşhane illerinin vali yardımcıları yine bölgedeki diğer illerdeki rektörler katılmışlardı. O toplantıda bölge sorunları masaya yatırılmıştı. Sorun ve bazen çözüm önerileri birlikte düşünülemeye başlanmıştı. Malatya’daki toplantının Malatya’nın geleneksel Kayısı Festivaline denk getirilmesi ayrıca bir güzellikti. Bir il hakkında güzel bir intibaaydı.

Malatya’ya gidilir de Nemrut Dağına çıkılmaz mı? Heyet olarak Nemrut’a sıkı güvenlik tedbirleri altında gidilecekti. Hem yolların çok iyi olmadığı bilgisi hem de güvenlik zafiyetinin olması duyumu biz giden heyeti tedirgin etmeye yetti. Malatya’dan  çıktığımız araçları Nemrut dağının eteklerinde terk ederek daha büyük araçlara geçmemiz istendi. Geçerken jandarmanın  “çok dağılmayın mayın döşeli buralar  araçlara tek sıra halinde ilerleyelim” uyarısı elbette can sıkar. Neden bu turistik yere dahi bu kadar mayın döşensin. Korkuyla araçlara bindik. Bir de baktım ki araçlardaki korumaların silahlarının namluları pencereden dışarıya bakıyor tetikteler. Aracın önünde yine koruma aracı eşlik ediyor. Artık bu gerginlik Nemrut Dağını görme hevesimizi kırmıştı. Rektörümüze söylediğim tek cümle “ Hocam Nemrut Dağına gitmek zorunda mıyız?” Araçta bulunanların çoğunun gözleri kapalı ama dudaklar oynuyordu, duaya sığınıyorduk yani. Belki stresli bir gidişti, ama orada güneşin doğuşunu görmek, birkaç dakika süren garip rüzgarı hissetmek,  o medeniyeti görmek, DAP projesinin beyin takımıyla birlikte olmak ayrıcalık ve güzellikti.

Nerden girdim DAP’a? Ne zamanki DAP’tan söz edilse mutlaka bir çok çalışan arkadaşımızın ismi aklımıza gelir, projedeki bürokratlar akla gelir. Hummalı çalışmalar, bitmeyen telefon zincirleri, plan, program, zamanla yarışma, iş yetiştirebilme fakültemizde toplanan bilgilerin derlenme işindeki koşturmacalar… O kadar çok sıralayacak kareler var ki…

Elazığ’ımıza Ulaştırma Bakanı Sayın Lütfi Elvan geldi. Bürokratımızın adını duyunca yine DAP aklıma düştü. DAP demek iş demekti, DAP demek iyi bir organizasyona sahip olmak demekti. Bakanımıza hoş geldiniz derken Elazığ adına yapılabilecek iyileştirmelerin haberlerini bekleyeceğiz.