ESKİ BAYRAMLAR TATİL OLDU

Her defasında bayram yaklaşırken biz yetişkinler “nerede o eski bayramlar” diye adeta serzenişte bulunuruz. Geçmişe ait özlem ve anılarımızı anlatırız. Bayramın adı değişmedi, bayramların maneviyatı değişmedi diye düşünsek de  kişisel, toplumsal, sosyal yaşam biçimi belki bayram anlayışımızı da değiştirdi.

Bayram coşkudur, bayram mutluluktur, bayram bütünleşmektir, bayram uzakların yakınlaştığı günlerdir, bayram dargınlıkların unutulduğu ve sevginin yeşerdiği günlerdir. Büyüklerin ziyaret edildiği küçüklerin sevindirildiği günlerdir. Maddi sıkıntısı olanların ihtiyaçlarının kısmen de olsa giderilmeye çalışıldığı günlerdir. Hastaların özellikle ziyaret edildiği günlerdir. Yaşlıların kapılarının çalınıp ellerinin öpülüp dualarının alındığı günlerdir. Heyecanla misafirlerin beklendiği günlerdir. Evlerde bereketin bitmediği günlerdir. Mezarların ziyaret edildiği duaların ruhlara gönderildiği günlerdir. Peki, ne oldu bugünlere?

Modernleştikçe bayramlar da kısmen çocukluğumdaki bayramlardan daha farklı hal aldı. Anlamını yitirme ya da değiştirmeye başladı. Çocukluğuma gidiyorum. Bayramlarda günler öncesi evde başlayan bayram hazırlıkları zaten biz çocuklar için bayramın habercisiydi. Alınan bayramlıkların anlamı çok daha farklıydı, heyecan veriyordu. Gelecek misafirler için evlerde mutlaka hazırlıklar yapılır ve yiyecekler ısrarla ikram edilirdi. Tatlı öncesi kahve ikram edilirdi. Ben kendi adıma ocakta çift cezve ile kahve yaptığımızı çok iyi hatırlıyorum. Üç ya da dört gün olan dini bayramlarda iki taraflı kısa ziyaretler ne kadar güzeldi. Uzaktaki akraba ve dostlar ile bayram kutlaması kart veya kartvizitlerle yapılırdı. Posta ile gelen kartları açmak, sonraki bayrama cevap vermek bile heyecan veriyordu.  Bayram sabahı alınan harçlıklar sanki servetti.  Bayram ziyaretine gelen misafir çocuğa para verilmeyecek ise mutlaka bir hediye, en azından mendil verilerek sevindirilirdi. Düşünüyorum o zaman çocuklar bir mendil ile dahi mutlu olurlardı.  Günümüzde hangi çocuk mendile sevinebilir ki!

 Son yıllarda ne oldu? Bayramlar artık tatil anlayışı ile anılmaya başlandı. Hemen merak ederiz bayram tatili kaç gün? Nereye gidebiliriz? Gezi turları ne durumda?  Evde kalanlar ise “aman kimse gelmese de dinlensek” diye düşünenler,  gereksiz bir bayram ziyareti diyenler, evlerde bayram heyecanı yaşanmadan devam eden rutin yaşam, çalmayan ev kapıları, kapı kapı dolaşıp bayramı kutlayarak  şeker istemeyen çocuklar!  O kadar çok sayılabilecek boşluklar var ki! Artık bayramları da dijital dünyada kutlamayı kabullendik.  En kolay yolu tek mesaj yazıp telefon listesindeki isimlere toptan göndermek, yani herkese ayni ifade ile cevap vermek. Oysa yakınlığı farklı olan dostlarımız, yakınlarımız için belki kullanılabilecek tek cümle ömür boyu iz bırakacaktır. SMS ile ya da internet ortamında gönderilen mesajlar işimizi kolaylaştırdıysa da bence anlamını zayıflattı. En azında telefon açarak sesini duymak daha anlamlı… Artık teknolojik kutlamalar yapılmaktadır. Bana kalırsa en kalıcı olanı yine yazılı tebriklerdir. Hanımların yaptıkları bayram tatlıları yerini ev tipi hazır tatlılara bıraktı. O heyecanımızı ve becerimizi de kayıp ettik.

Son birkaç yıldır zorunlu olarak bayramlarda evimde bulunamadım. Evimde geçiremediğim bayramlarda burukluk hissederim. Sanki evimi kapattığım için evim bana gönül koyar, sanki gelmek isteyen misafirlerimi üzmüş gibi olurum,  sanki gitmek zorunda  olduğum büyüklerime karşı mahcup olurum,  sanki bir bayram  yıldızının kaydığını görürüm ve bir bayram daha bayramı yaşamadan geçti derim.

Yıllardan sonra bu bayramı evimde geçirmemin mutluluğunu yaşıyorum. Ama gördüm ki hiçbir şey kaldığı yerden devam etmiyor. Daha 5-6 yıl önce bayramlarda oturacak boş koltuk veya sandalye kalmazken, bu bayram gelen misafir sayısının azlığı bizde mi büyük şehir olduk dedirtti bana. Evlerde ve sokaklarda da yok o coşku. Manevi duygular yok oluyor. Belki de bu yıl bayramı takip eden tarihler çalışanların izin ayları olduğu için şehri terk edenler çok diye düşünüyorum. Umarım tatillerin birleşmesi ihtimali ağırlıklı olsun. Maneviyatımızdan bu güzellikler kayıp olmasın.

Bayramlar özlemdir, bayramlar umuttur, bayramlar berekettir, bayramlar huzurdur, bayramlar hatırlamak ve hatırlanmaktır.

Sevgi dolu, sağlıklı, mutlu nice bayramlar yaşamak dileğiyle…