İNSANA SAYGI

Gelişmiş toplumlarda insan hak ve hürriyetlerine gösterilen saygıyı anlatmak yerine, bizzat yaşamak çok daha farklı oluyor. Bu tür davranışları köşemde ele almamın başlıca nedenleri; Gittiğim ülkeyi sadece gezmeyle yetinmem. Toplumsal olguların işleyişi, sosyal yaşamı izleme en çok hoşuma giden kesitlerdir. Türk, özellikle de doğu insanin sıcaklığını hiç  bir şeye değişmemekle birlikte hoşuma giden ve keşke biz de bu detaylara biraz daha dikkat etsek dediğim  bazı izlenimleri sizlerle paylaşmak istedim. Bir toplumda insanca yaşamak, karşılıklı sevgi ve saygıyı göstermek, elbetteki sağduyulu herkes tarafından benimsenir. Ancak toplumu oluşturan bireylerin büyük bir bölümü karşılıklı anlayış ve saygılı olmaktan bihaber ise, ülkemizi insani ilişkiler açısından belirli bir seviyeye çıkartmak, çok çaba gerektirir.

Geçenlerde ABD’de büyük bir alışveriş merkezinde (Mall) dolaşırken, farkında olmadan bir bayanla aniden karşı karşıya kaldık çarpışmamak için aniden durduk. Hata benimdi aniden ben çıkmıştım nedeni o anda cep telefonumun çalması ve telefonu çantadan çıkartırken önüme bakmadan yürümemdi. Yani normalde suçlu ben idim. Yaşlı bir Amerikalı bayan idi. tam özür dilemeye çalışırken, bayan ardı ardına benden özür diledi. Düşünüyorum da bu olay Türkiye’de olsaydı herhalde çarptığım bayanın bana saymadığı söz kalmazdı.

Bankamatik önünde beklerken işlemini yapan insanla olan mesafe en azından 2 metre civarında tutulur. Kişinin işi bitmeden herkes sabırla bekler ve işi bitenin yerine kuyrukta bekleyen  geçer. Bir de bizde bankamatik önlerini  düşünüyorum. Kuyruktakiler  omuz omuza.  Hatta ATM de işlem yapan kişinin arkasındaki kişi de ekranı izler! Ayrıca sözüm ona bazı açıkgözler ise  kuyrukta gelip ön kısımlara girerek diğerlerinin hakkını gasp eder. Oysa bu tür bir davranışı gelişmiş bir ülkede görmek hemen hemen imkansızdır. Ve insanlar yapilmasina izin de vermezler.

Bir sokaktan karşıya geçiyordum. Geçtiğim yer yaya geçidi değildi. Araçlar geldiler ve benim yolu geçmemi beklediler. velev ki geçtiği yer yaya geçidi olmasa bile,  yurt dışında geçiş önceliği daima yayadadır. Bir de ülkemize bakalım. Sokaktan karşıya geçtiğinizde araç içerisindeki şoförlerin bir çoğu korna çalıp sizi acele etmenizi istemezler mi? Tabii şu gerçekte var, bizde o kadar çok yaya var ki sokak ortasinda yuruyen taşıtlar surekli yol verecek olursa yol alınamaz. O halde yaya geçitlerini kullanmayı ve öğrenmeliyiz.

Yurt dışında bedensel özürlülere çok büyük önem verilir. Kendilerine ait özel yolları, tuvaletleri vardır. Şayet sakat birisi geliyorsa, diğerleri ona yol verir ve yardımcı olmaya çalışır. Toplu taşıt araçlarında onların araca binmeleri için düzenek vardır. Ayrıca aracın kaptanı özürlü, yaslı ve çocuklu yolcuların taşıta binmelerine yerinden kalkarak yardımcı olur. Normal yolcu da olsa yolcu koltuğuna oturmadan asla taşıt hareket etmez. Bizlerin sakatlarımıza verdiğimiz değer de ortada! Bölgemizde kaç yerde sakatlar için genel tuvalet var? Hangi caddede veya sokakta sakatların arabalarını sürecek özel yol bulunur?

Alışveriş merkezlerinde çalışan tezgahtarlar müşteriye çok nazik davranırlar. Çalışanlar bu konuda özel eğitim alırlar. Müşteriyi memnun etmek çok önemlidir. Bir eşya aldıktan sonra pişmanlık duyup da geri götürürseniz, hiç çekinmenize gerek yok. Yeter ki o urunu 1 ay içerisinde götürmüş olun ve fişini ibraz edin. Bizde bir ürünü alıp da sonra “beğenmedim” deyip sakın geri götürmeye kalkmayın. Başka gerekçelerle belki….Bir çok  Esnaf normalde satılan malı geri almaz, alsa da söylenip durur. Markalı olup da garantili değişimi veya firmaya iadesi olan urunu dahi geri vermede zorlandığımı biliyorum

ABD’de Wal-Mart diye mağazalar zinciri var. Geçenlerde o mağazalardan birini dolaştığımda duvara asılı levhayı hayretle  izledim. Çünkü duvarda “Bu ay satılan ürünlerin yüzde 80’ni iade ya da değiştirildi” ifadesi yer alıyordu. Düşünebiliyor musunuz, mağaza sattığı ürünlerin hemen hemen hepsini ya geri almış ya da değiştirmiş. Ama mağaza batmıyor büyüyor da bu arada.

Yukarıda verdiğim örnekler karşılaştığım birkaç olayla ilgili. Bu konularda sizlere yüzlerce örnekler verebilirim. ABD’de bu davranışların sergilenmesinin başlıca nedeni, insana verilen değerin sonucudur. Umarım bizler de bir süre sonra bu standartlara vatandaş gayretiyle ulaşabiliriz.