UZAKTAN SINAV YAPILMASINDA VİCDANIM RAHATSIZ

Dünyada gelişmiş ülkelerde üniversitelerin önemli bir bölümü uzaktan eğitim yöntemlerini etkin bir biçimde kullanmaktadırlar. Bu modeller artık bilinmekte ve Türkiye’de de bazı üniversitelerimiz uzaktan eğitim yöntemleri ile eğitim ve öğretimleri sürdürmektedirler. Türkiye’de1970’li yıllarda “Mektupla Öğretim” gibi hafife alınmış bir isimle başlayan uzaktan eğitim, hiç de sistematik çalışmıyordu. Ders materyali sadece kitaplardı. Görsel olmayan kitaplar bazen sınavlardan sonra kayıtlı öğrencilerin eline geçiyordu. Devamında 1982 yılında fırsat eşitliği ilkesiyle Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi kuruldu. 2-3 yıl sonra İlköğretimde görev yapan öğretmen okulu mezunu öğretmenler için yine Anadolu Üniversitesinin uzaktan eğitim metodu ile lisansa tamamlama eğitimlerini başlattı. Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi devamında ön lisans ve lisans eğitimlerine başladılar.

Uzaktan eğitimin yaygınlaştırılması uzun bir süreçtir. Ülkemizde Üniversitelere sürekli ve açık öğretim yapma hakkı 6.11.1981 yılında yürürlüğe giren 2547 sayılı kanunun 5. ve 12 maddelerine dayanılarak verilmişti. Alt yapıya sahip Anadolu Üniversitesine 20.07.1982 de çıkartılan 41 sayılı kanun hükmüne göre yetki verilmişti. Böylece Açık ve Uzaktan Eğitim ülke çapında başlatılmıştı. 1982 yılında hizmet vermeye başlayan bu Fakülte yıllar geçtikçe alt yapısını güçlendirdi. Teknolojik alt yapısını halen geliştirmek çabasındadır. Açık Öğretim Fakültesi lisans tamamlama ve lisans öğrencilerine verdikleri hizmetlerde teknolojiyi kullanmaya devam etmektedir. Basılı yayın, radyo, televizyon, Bilgisayar Destekli Eğitim Laboratuvarları, Web tabanlı öğrenme, İnternet Tabanlı Deneme Sınavları uygulamalarını yapmaktadırlar.

Uzaktan eğitim sistemini kuran ve eğitim veren artık sadece Anadolu Üniversitesi değil. İstanbul Üniversitesi ve Atatürk Üniversitesi de farklı alanlarda öğrencilerine eğitim vererek diploma almalarını sağlamaktadırlar.

Çoğu üniversitelerde bazı ortak dersler uzaktan eğitim şeklinde verilmektedir.

Uzaktan eğitimde biliyoruz ki ülkemizde sınavlarını yüz yüze yapıyoruz. Eğitim online ve materyal destekli de olsa sınavlar online yapılmamaktadır. Oysa gelişen programlarla ve sistem ile sınavların da online yapılması artık mümkündür.

Corona Virüs salgınından dolayı bütün üniversiteler toplu yaşamı engellemek için uzaktan eğitime geçtiler. Fırat Üniversitesi bu süreçte uzaktan eğitim sistemini ilk uygulayan üniversitelerden birisidir. Üniversitemizde sadece bazı dersler uzaktan eğitim şeklinde verilip sınavlar yüz yüze yapılıyordu. Eğitim artık uzaktan eğitim şeklinde verilecek denince, biz çoğu hocanın sisteme adaptasyonu elbette zor oldu. Ders notlarımız hazır olsa da kendimize göre düzenlemelerimizin olması gerekir. Ders notları hazır olan yani PowerPoint ortamında olan hoca olarak bu hazırlığın çok uzun zaman aldığını biliyorum. Tamamen evde olduğumuz halde her gün ortalama 3        -4 saatimizi hazırlık, video çekim ve sisteme yüklemekle geçiriyoruz. Ders notlarımızı sisteme yüklemekte sıkıntı çeken arkadaşlarımız da mevcut. Çünkü hem notlarımız hem de kendi ses ve görüntümüzün video şeklinde yüklenmesi zahmetli iş. Doğrusu işimi kolaylaştırma adına program satın almak zorunda kaldım. Video çekme işimi kolaylaştırdı. Sisteme de muntazam yükleyebiliyorum.

Mutlaka yüz yüze yapılan eğitimden farkı interaktif olmamasıdır. Derslerde yaptığımız soru-cevap şeklinde derslerin olmaması. Üniversitemizin uzaktan eğitimde kullandığı Blackboard sistemi canlı yayın yapılmasına da izin veriyor. Ama sanırım lisans ücreti nedeniyle bu sistemin kullanılmaması bizlere önerildi. Hangouts ve Skype vb. gibi platformlarla yüz yüze eşzamanlı eğitim yapılabiliyor. Derslerimizi sanal sisteme yükleyip öğrenciye açıyoruz. Ayrıca öğrencilere derslerimizi yüklediğimize dair toplu mesaj göndermiş olsak da, sonra yaptığım kontrollerde bu hafta çevrimiçi eğitimde 4. haftamız olduğu halde, bazı öğrencilerimizin halen sisteme girmediklerini görüyorum. Üniversitemiz Senato kararına göre ödev ya da kısa sınav (quiz) en az 3 notun ortalaması ara sınav notu olarak geçecek. Ayrıca sorular sistemde 5 gün açık kalacak. Ancak kısa sınavın 5 gün açık bırakılması ve öğrencilerin istedikleri zaman kısa sınava girip ve cevaplama imkânlarının olması,  sıkıntılı olacak. Çünkü ilk giren bir öğrenci sınav sorularını çekip arkadaşlarına servis edebilir. Sonradan sınava giren öğrenciler avantaj sağlayabilir.

Geçen hafta verdiğim ödevi bazı öğrenciler yaparak mail üzerinden bana ulaştırdılar. Fotokopi gibi birebir aynıydı. Ayrıca ödev gönderen öğrencileri sistem üzerinden kontrol ettiğimde, içlerinden 2 kişinin sisteme hiç girmediklerini gördüm. İşte güvenilirlik yok bu durumda. Bir arkadaşı ödevi yapar ve arkadaşının adına da gönderebilir. 5 gün sistemde olan quiz ya da ödevin toplu yapılması için yeterli vakitleri var. Alacakları notların da başarılı öğrenciyi ayıracağına inanmıyorum.

Bu durumda bana göre ders notlarını yükleme platformu uygun ancak ara sınav değerlendirme kısmı ya çok aceleye geldi ya da gözden kaçmaması gerekirken gözden kaçtı. Oysa bu sistem kurulurken uzaktan eğitim sistemine vakıf ve halihazırda kullanan hocalarımız ile Eğitim Fakültesinden ölçme  değerlendirme alanında çalışan öğretim elemanlarından yardım alınabilirdi.

Ara sınav notu quiz ve ödev notu ortalaması olacak ise quizler 5 güne yayılmamalı, önceden belirlenmiş gün ve saatte yine herkes bilgisayar başında ya da telefonlarında katılabilirlerdi. Yardım yine alınır demeyin. Çünkü test, boşluk doldurma ya da metin olarak verilecek cevaplara yeterli zamanı hoca ayarlayarak kopya yapılmasını da engelleyebilirdi.

Öğrenci başarı değerlendirmesinde emeğe saygı her zaman olması gereken bir durumdur. Biz bu sistemle gayretli, başarılı öğrencimizi toplu kopya yapan öğrencilerimiz ile nasıl ayırt edeceğiz? Doğrusu ders notlarımı düzenleyip sisteme yüklemekle içim rahat, vicdanım rahat, ama sınav konusunda aynı rahatlıkta değilim, ayırt edici formül arıyorum.

Önce sağlıklı günlere…